దానశీలం 10వ తరగతి తెలుగు పద్యం-8 రాగయుక్తంగా, భావయుక్తంగా చదవడం మరియు అర్థం చేసుకోవడానికి శ్రీ కటుకోజ్వల మనోహరాచారి గారిచే

1. దానశీలం 

కవి - బమ్మెర పోతన

(వివరణ - శ్రీ కటుకోజ్వల మనోహరాచారి)

 పద్యం  8 (చదవండి)

దనుజ లోకనాథు దయిత వింధ్యావళి

రాజవదన మదమరాళ గమన

వటుని కాళ్లు గడుగ వర హేమఘటమున

జలము దెచ్చె భర్త సన్న యెఱిగి

పద్యాన్ని రాగయుక్తంగా వినడానికి క్రింద play button నొక్కండి (లోడ్ అయ్యోవరకు ఆగండి)

భావయుక్తంగా:(చదవండి)

దనుజలోకనాథు దయిత- వింధ్యావళి-

రాజవదన- మదమరాళ గమన-

వటుని కాళ్లు కడుగన్- వర హేమఘటమున-

జలము తెచ్చె- భర్త సన్న- ఎఱిగి

పద్యాన్ని భావయుక్తంగా వినడానికి క్రింద play button నొక్కండి (లోడ్ అయ్యోవరకు ఆగండి)

కఠిన పదాలు-అర్థాలు: (తెలునుకోండి)

దనుజులు     =  రాక్షసులు 

నాథుడు     =  ప్రభువు (రాజు)

దయిత     =  భార్య

రాజు         =  చంద్రుడు

రాజవదన      =  చంద్రుని వంటి ముఖము కలది

మద మరాళం    = రాజహంస

గమన     =  నడక గలది

వటుడు     =  బ్రహ్మచారి

హేమఘటము    =  బంగారు చెంబు

సన్న      =  సంజ్ఞ  (సైగ)

పద్య  భావాన్ని / వివరణను వినడానికి క్రింద play button నొక్కండి (లోడ్ అయ్యోవరకు ఆగండి)

భావం: (చదవండి)

         దానమీయడానికి సిద్దపడిన ఆ సమయంలో చంద్రబింబం వంటి ముఖము కలిగి, రాజహంసవంటి నడక కలిగిన ఆ రాక్షసరాజు భార్య వింధ్యావళి, భర్త సైగను గమనించి ఆ బ్రహ్మచారి కాళ్లు కడిగి దానం చేయడానికై శ్రేష్ఠమైన బంగారు చెంబుతో నీళ్లు తీసుకొని వచ్చింది.

1. దానశీలం 

కవి - బమ్మెర పోతన

(వివరణ - శ్రీ కటుకోజ్వల మనోహరాచారి)

 పద్యం  8 (చదవండి)

దనుజ లోకనాథు దయిత వింధ్యావళి

రాజవదన మదమరాళ గమన

వటుని కాళ్లు గడుగ వర హేమఘటమున

జలము దెచ్చె భర్త సన్న యెఱిగి

పద్యాన్ని రాగయుక్తంగా వినడానికి క్రింద play button నొక్కండి (లోడ్ అయ్యోవరకు ఆగండి)

భావయుక్తంగా:(చదవండి)

దనుజలోకనాథు దయిత- వింధ్యావళి-

రాజవదన- మదమరాళ గమన-

వటుని కాళ్లు కడుగన్- వర హేమఘటమున-

జలము తెచ్చె- భర్త సన్న- ఎఱిగి

పద్యాన్ని భావయుక్తంగా వినడానికి క్రింద play button నొక్కండి (లోడ్ అయ్యోవరకు ఆగండి)

కఠిన పదాలు-అర్థాలు: (తెలునుకోండి)

దనుజులు     =  రాక్షసులు 

నాథుడు     =  ప్రభువు (రాజు)

దయిత     =  భార్య

రాజు         =  చంద్రుడు

రాజవదన      =  చంద్రుని వంటి ముఖము కలది

మద మరాళం    = రాజహంస

గమన     =  నడక గలది

వటుడు     =  బ్రహ్మచారి

హేమఘటము    =  బంగారు చెంబు

సన్న      =  సంజ్ఞ  (సైగ)

పద్య  భావాన్ని / వివరణను వినడానికి క్రింద play button నొక్కండి (లోడ్ అయ్యోవరకు ఆగండి)

భావం: (చదవండి)

         దానమీయడానికి సిద్దపడిన ఆ సమయంలో చంద్రబింబం వంటి ముఖము కలిగి, రాజహంసవంటి నడక కలిగిన ఆ రాక్షసరాజు భార్య వింధ్యావళి, భర్త సైగను గమనించి ఆ బ్రహ్మచారి కాళ్లు కడిగి దానం చేయడానికై శ్రేష్ఠమైన బంగారు చెంబుతో నీళ్లు తీసుకొని వచ్చింది.

దానశీలం 10వ తరగతి తెలుగు పద్యం-7 రాగయుక్తంగా, భావయుక్తంగా చదవడం మరియు అర్థం చేసుకోవడానికి శ్రీ కటుకోజ్వల మనోహరాచారి గారిచే

1. దానశీలం 

కవి - బమ్మెర పోతన

(వివరణ - శ్రీ కటుకోజ్వల మనోహరాచారి)

 పద్యం  7 (చదవండి)

బ్రతుకవచ్చుగాక బహు బంధనములైన

వచ్చుగాక లేమి వచ్చుగాక

జీవధనములైన జెడుగాక పడుగాక

మాట దిరుగలేరు మానధనులు

పద్యాన్ని రాగయుక్తంగా వినడానికి క్రింద play button నొక్కండి (లోడ్ అయ్యోవరకు ఆగండి)

భావయుక్తంగా:(చదవండి)

బ్రతుకవచ్చుగాక, బహు బంధనములు ఐన

వచ్చుగాక, లేమి వచ్చుగాక,

జీవధనములు ఐన చెడుగాక, పడుగాక

మాట తిరుగలేరు మానధనులు

పద్యాన్ని భావయుక్తంగా వినడానికి క్రింద play button నొక్కండి (లోడ్ అయ్యోవరకు ఆగండి)

కఠిన పదాలు-అర్థాలు: (తెలునుకోండి)

బంధనములు     =    ఆటంకాలు (కష్టాలు)

లేమి     = పేదరికం

జీవధనములు   =  ప్రాణాలుయును ధనముయును

జెడుగాక    =  నశించుగాక

పడుగాక     =  అంతమై పోదుగాక

మానధనులు    =  మానమే ధనముగా గలవారు (అభిమానవంతులు)

పద్య  భావాన్ని / వివరణను వినడానికి క్రింద play button నొక్కండి (లోడ్ అయ్యోవరకు ఆగండి)

భావం: (చదవండి)

         బాగా బ్రతికినా, కష్టాలకు గురైనా, పేదరికం వచ్చినా, ప్రాణానికి, ధనానికి చేటువచ్చినా, చివరకు మరణమే సంభవించినా అభిమానవంతులు మాట తప్పలేరు.

1. దానశీలం 

కవి - బమ్మెర పోతన

(వివరణ - శ్రీ కటుకోజ్వల మనోహరాచారి)

 పద్యం  7 (చదవండి)

బ్రతుకవచ్చుగాక బహు బంధనములైన

వచ్చుగాక లేమి వచ్చుగాక

జీవధనములైన జెడుగాక పడుగాక

మాట దిరుగలేరు మానధనులు

పద్యాన్ని రాగయుక్తంగా వినడానికి క్రింద play button నొక్కండి (లోడ్ అయ్యోవరకు ఆగండి)

భావయుక్తంగా:(చదవండి)

బ్రతుకవచ్చుగాక, బహు బంధనములు ఐన

వచ్చుగాక, లేమి వచ్చుగాక,

జీవధనములు ఐన చెడుగాక, పడుగాక

మాట తిరుగలేరు మానధనులు

పద్యాన్ని భావయుక్తంగా వినడానికి క్రింద play button నొక్కండి (లోడ్ అయ్యోవరకు ఆగండి)

కఠిన పదాలు-అర్థాలు: (తెలునుకోండి)

బంధనములు     =    ఆటంకాలు (కష్టాలు)

లేమి     = పేదరికం

జీవధనములు   =  ప్రాణాలుయును ధనముయును

జెడుగాక    =  నశించుగాక

పడుగాక     =  అంతమై పోదుగాక

మానధనులు    =  మానమే ధనముగా గలవారు (అభిమానవంతులు)

పద్య  భావాన్ని / వివరణను వినడానికి క్రింద play button నొక్కండి (లోడ్ అయ్యోవరకు ఆగండి)

భావం: (చదవండి)

         బాగా బ్రతికినా, కష్టాలకు గురైనా, పేదరికం వచ్చినా, ప్రాణానికి, ధనానికి చేటువచ్చినా, చివరకు మరణమే సంభవించినా అభిమానవంతులు మాట తప్పలేరు.

దానశీలం 10వ తరగతి తెలుగు పద్యం-6 రాగయుక్తంగా, భావయుక్తంగా చదవడం మరియు అర్థం చేసుకోవడానికి శ్రీ కటుకోజ్వల మనోహరాచారి గారిచే

1. దానశీలం 

కవి - బమ్మెర పోతన

(వివరణ - శ్రీ కటుకోజ్వల మనోహరాచారి)

 పద్యం  6 (చదవండి)

నిరయంబైన నిబంధమైన, ధరణీ నిర్మూలనంబైన, దు

ర్మరణం బైన గులాంతమైన నిజమున్ రానిమ్ము; కానిమ్ము పో;

హరుడైనన్, హరియైన, నీరజభవుం డభ్యాగతుండైన నౌ;

దిరుగన్ నేరదు నాదు జిహ్వ వినుమా! ధీవర్య వేయేటికిన్?

పద్యాన్ని రాగయుక్తంగా వినడానికి క్రింద play button నొక్కండి (లోడ్ అయ్యోవరకు ఆగండి)

భావయుక్తంగా:(చదవండి)

నిరయంబు ఐన- నిబంధము ఐన- ధరణీ నిర్మూలనంబు ఐన- దు

ర్మరణంబు ఐన- కులాంతము ఐన- నిజమున్ రానిమ్ము; కానిమ్ము పో;

హరుడు ఐనన్- హరి ఐనన్- నీరజభవుండు -అభ్యాగతుండు ఐనన్ ఔ;

తిరుగన్ నేరదు -నాదు జిహ్వ -వినుమా! ధీవర్య -వేయి ఏటికిన్?

పద్యాన్ని భావయుక్తంగా వినడానికి క్రింద play button నొక్కండి (లోడ్ అయ్యోవరకు ఆగండి)

కఠిన పదాలు-అర్థాలు: (తెలునుకోండి)

నిరయము     =  నరకం

నిబంధం        =  బంధనం

ధరణీ         =    భూమండలం

నిర్మూలనం     = నాశనం

కులాంతమైన     =  కులం అంతరించి పోయినా

హరుడు     =    శివుడు

హరి       =    విష్ణువు

నీరజభవుండు    =   బ్రహ్మ (నీరజం నుండి పుట్టినవాడు)

అభ్యాగతుండు      =  సమయానికి వచ్చిన అతిథి

తిరుగన్ నేరదు     =  వెనుదిరగలేదు

జిహ్వ      =    నాలుక

ధీవర్య     =  పండితోత్తమా!

వేయేటికిన్     =   వేయి మాటలెందుకు?

పద్య  భావాన్ని / వివరణను వినడానికి క్రింద play button నొక్కండి (లోడ్ అయ్యోవరకు ఆగండి)

భావం: (చదవండి)

         ఓ పండితోత్తమా! నాకు నరకం దాపురించినా సరే, బంధనాల్లో ఇరుక్కున్నా సరే. ఈ భూమండలం నశించినా, నాకు మరణం సంభవించినా, నా వంశం అంతరించినా సరే! ఏమైనా కానీ, ఏదైనా రానీ! ఆడిన మాట తప్పను. వచ్చినవాడు శివుడైనా, విష్ణవైనా, బ్రహ్మయైనా.. ఎవరైనా సరే. నా నాలుక వెనుదిరగదు. వేయి మాటలు ఎందుకు?

1. దానశీలం 

కవి - బమ్మెర పోతన

(వివరణ - శ్రీ కటుకోజ్వల మనోహరాచారి)

 పద్యం  6 (చదవండి)

నిరయంబైన నిబంధమైన, ధరణీ నిర్మూలనంబైన, దు

ర్మరణం బైన గులాంతమైన నిజమున్ రానిమ్ము; కానిమ్ము పో;

హరుడైనన్, హరియైన, నీరజభవుం డభ్యాగతుండైన నౌ;

దిరుగన్ నేరదు నాదు జిహ్వ వినుమా! ధీవర్య వేయేటికిన్?

పద్యాన్ని రాగయుక్తంగా వినడానికి క్రింద play button నొక్కండి (లోడ్ అయ్యోవరకు ఆగండి)

భావయుక్తంగా:(చదవండి)

నిరయంబు ఐన- నిబంధము ఐన- ధరణీ నిర్మూలనంబు ఐన- దు

ర్మరణంబు ఐన- కులాంతము ఐన- నిజమున్ రానిమ్ము; కానిమ్ము పో;

హరుడు ఐనన్- హరి ఐనన్- నీరజభవుండు -అభ్యాగతుండు ఐనన్ ఔ;

తిరుగన్ నేరదు -నాదు జిహ్వ -వినుమా! ధీవర్య -వేయి ఏటికిన్?

పద్యాన్ని భావయుక్తంగా వినడానికి క్రింద play button నొక్కండి (లోడ్ అయ్యోవరకు ఆగండి)

కఠిన పదాలు-అర్థాలు: (తెలునుకోండి)

నిరయము     =  నరకం

నిబంధం        =  బంధనం

ధరణీ         =    భూమండలం

నిర్మూలనం     = నాశనం

కులాంతమైన     =  కులం అంతరించి పోయినా

హరుడు     =    శివుడు

హరి       =    విష్ణువు

నీరజభవుండు    =   బ్రహ్మ (నీరజం నుండి పుట్టినవాడు)

అభ్యాగతుండు      =  సమయానికి వచ్చిన అతిథి

తిరుగన్ నేరదు     =  వెనుదిరగలేదు

జిహ్వ      =    నాలుక

ధీవర్య     =  పండితోత్తమా!

వేయేటికిన్     =   వేయి మాటలెందుకు?

పద్య  భావాన్ని / వివరణను వినడానికి క్రింద play button నొక్కండి (లోడ్ అయ్యోవరకు ఆగండి)

భావం: (చదవండి)

         ఓ పండితోత్తమా! నాకు నరకం దాపురించినా సరే, బంధనాల్లో ఇరుక్కున్నా సరే. ఈ భూమండలం నశించినా, నాకు మరణం సంభవించినా, నా వంశం అంతరించినా సరే! ఏమైనా కానీ, ఏదైనా రానీ! ఆడిన మాట తప్పను. వచ్చినవాడు శివుడైనా, విష్ణవైనా, బ్రహ్మయైనా.. ఎవరైనా సరే. నా నాలుక వెనుదిరగదు. వేయి మాటలు ఎందుకు?

దానశీలం 10వ తరగతి తెలుగు పద్యం-5 రాగయుక్తంగా, భావయుక్తంగా చదవడం మరియు అర్థం చేసుకోవడానికి శ్రీ కటుకోజ్వల మనోహరాచారి గారిచే

1. దానశీలం 

కవి - బమ్మెర పోతన

(వివరణ - శ్రీ కటుకోజ్వల మనోహరాచారి)

 పద్యం  5 (చదవండి)

ఉడుగని క్రతువుల వ్రతముల

బొడగన జననట్టి పొడవు పొడవున గుఱచై

యడిగెడి నట; ననుబోటికి

నిడరాదె మహానుభావ ! యిష్టార్థంబుల్..

పద్యాన్ని రాగయుక్తంగా వినడానికి క్రింద play button నొక్కండి (లోడ్ అయ్యోవరకు ఆగండి)

భావయుక్తంగా:(చదవండి)

ఉడుగని క్రతువుల -వ్రతములన్-

పొడగనన్ చననట్టి- పొడవు- పొడవున కుఱచై-

అడిగెడి నట; ననుబోటికిన్-

ఇడరాదె- మహానుభావ !- ఇష్ట అర్థంబుల్..

పద్యాన్ని భావయుక్తంగా వినడానికి క్రింద play button నొక్కండి (లోడ్ అయ్యోవరకు ఆగండి)

కఠిన పదాలు-అర్థాలు: (తెలునుకోండి)

ఉడుగని     =    ఎడతెగని

క్రతువులు     =   యజ్ఞాలు

పొడ       =    రూపం (ఆనవాలు)

పొడవు     =    గొప్పనైన

కుఱచై        =    పొట్టివాడై  (సామాన్యుడై)

ననుబోటికి      =  నా బోటివానికి

ఇష్టార్థంబుల్       =   కోరిన కొర్కెలు 

పద్య  భావాన్ని / వివరణను వినడానికి క్రింద play button నొక్కండి (లోడ్ అయ్యోవరకు ఆగండి)

భావం: (చదవండి)

         ఓ మహానుభావా! ఎడతెగని యజ్ఞాలు, పుణ్యవ్రతాలు ఎన్ని చేసినా కనిపించనివాడు ఆ మహావిష్ణువు. అంతటి మహా గొప్పనైనవాడు నా వంటివాని వద్ద చిన్నవాడిగా మారి అడుగుతున్నాడు గదా! ఆతడు కోరినదానిని ఇవ్వకుండా ఉండగలమా?

1. దానశీలం 

కవి - బమ్మెర పోతన

(వివరణ - శ్రీ కటుకోజ్వల మనోహరాచారి)

 పద్యం  5 (చదవండి)

ఉడుగని క్రతువుల వ్రతముల

బొడగన జననట్టి పొడవు పొడవున గుఱచై

యడిగెడి నట; ననుబోటికి

నిడరాదె మహానుభావ ! యిష్టార్థంబుల్..

పద్యాన్ని రాగయుక్తంగా వినడానికి క్రింద play button నొక్కండి (లోడ్ అయ్యోవరకు ఆగండి)

భావయుక్తంగా:(చదవండి)

ఉడుగని క్రతువుల -వ్రతములన్-

పొడగనన్ చననట్టి- పొడవు- పొడవున కుఱచై-

అడిగెడి నట; ననుబోటికిన్-

ఇడరాదె- మహానుభావ !- ఇష్ట అర్థంబుల్..

పద్యాన్ని భావయుక్తంగా వినడానికి క్రింద play button నొక్కండి (లోడ్ అయ్యోవరకు ఆగండి)

కఠిన పదాలు-అర్థాలు: (తెలునుకోండి)

ఉడుగని     =    ఎడతెగని

క్రతువులు     =   యజ్ఞాలు

పొడ       =    రూపం (ఆనవాలు)

పొడవు     =    గొప్పనైన

కుఱచై        =    పొట్టివాడై  (సామాన్యుడై)

ననుబోటికి      =  నా బోటివానికి

ఇష్టార్థంబుల్       =   కోరిన కొర్కెలు 

పద్య  భావాన్ని / వివరణను వినడానికి క్రింద play button నొక్కండి (లోడ్ అయ్యోవరకు ఆగండి)

భావం: (చదవండి)

         ఓ మహానుభావా! ఎడతెగని యజ్ఞాలు, పుణ్యవ్రతాలు ఎన్ని చేసినా కనిపించనివాడు ఆ మహావిష్ణువు. అంతటి మహా గొప్పనైనవాడు నా వంటివాని వద్ద చిన్నవాడిగా మారి అడుగుతున్నాడు గదా! ఆతడు కోరినదానిని ఇవ్వకుండా ఉండగలమా?